Kabakulak nedir ve belirtileri nelerdir?

Kabakulak, mumps virüsünün neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Genellikle çocukluk çağında görülen bu hastalık, tükürük bezlerinin şişmesi ile karakterizedir. Kabakulak, insandan insana bulaşabilen, oldukça enfektif bir hastalıktır. Bulaşma genellikle öksürme, hapşırma veya enfekte bir kişinin tükürük sıvısı ile doğrudan temas yoluyla gerçekleşir. Kabakulak, 1960'lı yıllardan itibaren aşı ile önlenebilir bir hastalık haline gelmiştir. MMR (Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık) aşısı, bu hastalığın yaygınlığını önemli ölçüde azaltmıştır. Ancak aşılanmamış bireylerde kabakulak hala görülebilmektedir.

Kabakulak belirtileri genellikle enfeksiyonun başlangıcından 2 ila 3 hafta sonra ortaya çıkar. Belirtiler arasında şunlar yer alır:

• Şişmiş tükürük bezleri: Özellikle parotis bezleri (kulak önünde bulunan bezler) şişer.
• Ateş: Genellikle hafif ila orta düzeyde ateş görülür.
• Baş ağrısı: Tek taraflı veya iki taraflı baş ağrısı hissedilebilir.
• Kas ağrıları: Vücudun genelinde kas ağrıları ve hassasiyet olabilir.
• Yorgunluk: Genel bir yorgunluk hissi ve halsizlik yaşanabilir.
• İştah kaybı: Enfekte olan bireylerde iştah azalması sıkça görülür.
• Boğaz ağrısı: Özellikle tükürük bezlerinin şişmesi ile boğazda rahatsızlık hissi oluşabilir.

Belirtiler genellikle birkaç gün sürer, ancak şişlik bazen bir haftadan fazla devam edebilir.

Kabakulak, genellikle hafif seyirli bir hastalık olsa da bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında:

• Orşit: Testislerin iltihaplanması, erkeklerde kabakulak sonrası görülebilir.
• Ooforit: Kadınlarda yumurtalıkların iltihaplanması riskini artırır.
• Meningit: Beyin zarlarının iltihaplanması, nadir de olsa kabakulak ile ilişkili bir komplikasyondur.
• İşitme kaybı: Kabakulak, işitme kaybına neden olabilen bir viral enfeksiyon olarak bilinir.

Kabakulak tanısı, genellikle fiziksel muayene ve belirtilerin değerlendirilmesi ile konur. Şişmiş tükürük bezleri ve diğer belirtiler, kabakulak tanısı için önemli ipuçlarıdır. Bazen kan testleri veya tükürük örnekleri ile mumps virüsünün varlığı doğrulanabilir. Kabakulak için spesifik bir tedavi mevcut değildir. Tedavi, belirtilerin yönetimi üzerine odaklanır ve şunları içerebilir:

• Ateş düşürücü ilaçlar: Ateşi kontrol altına almak için kullanılabilir.
• Ağrı kesiciler: Baş ağrısı ve kas ağrıları için ağrı kesiciler önerilir.
• Bol sıvı alımı: Dehidrasyonu önlemek için sıvı alımına özen gösterilmelidir.
• Dinlenme: Vücudun iyileşmesi için yeterli dinlenme sağlanmalıdır.

Kabakulak, viral bir enfeksiyon olup, tükürük bezlerinin şişmesi ile karakterizedir. Aşı ile önlenebilir bir hastalık olması nedeniyle, toplumda aşılanma oranlarının artırılması önemlidir. Belirtiler genellikle hafif olmakla birlikte, komplikasyon riski göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, kabakulak belirtileri görüldüğünde bir sağlık profesyoneline başvurulması önemlidir. Aşılanmamış bireylerin kabakulak aşısı yaptırmaları, hem kendilerini hem de toplum sağlığını korumak açısından büyük önem taşımaktadır.